Heeft hij de formule voor groene groei gevonden?

Het boek: Zero growth gaat tegen de menselijke natuur in, zegt psycholoog en ecoloog Bear Espen Stockins. We hoeven groei niet op te offeren om de aarde te redden, maar groei moet op nieuwe manieren worden gedefinieerd.

Per Espen Stoknes: Groene groei – een gezonde economie voor de eenentwintigste eeuw. 431 pagina’s. tijd.

Gaan economische groei en milieubescherming hand in hand? De vraag houdt het milieu al sinds de jaren zeventig bezig. Het bleek een nulgroei te zijn, een pass naar tegenstanders. Tegelijkertijd zagen milieuactivisten terecht dubieuze slogans als “groei en bescherm”, die vaak decoratief bleken te zijn, terwijl het oude beleid van groei voor alle praktische doeleinden gewoon doorging. De Gro-commissie experimenteerde in 1987 met de oplossing van Ole Brumm met de lancering van het concept ‘duurzame ontwikkeling’, maar het concept van duurzaamheid werd zo opgeblazen dat het gevaar dreigde om alles en niets te begrijpen.

Het is goed gedocumenteerd dat het huidige economische groeimodel op termijn de grenzen van de natuur zal doorbreken. Het zou echter onverstandig zijn als de milieubeweging het doel van economische groei als zodanig zou verwerpen. Dat is althans de mening van Per Espen Stocknes, psycholoog, econoom, politicus voor de millenniumdoelen en onderzoeker bij BI. Hij zegt dat groei een positief concept is dat diep geworteld is in de menselijke natuur. In plaats daarvan zal Stoknes de inhoud van het groeiconcept veranderen. Hij wil spelen in een team dat marktwerking heeft, maar tegelijkertijd een actief en regerend land heeft. En last but not least, om echt groene groei te realiseren, is een nieuwe maatstaf nodig om economische vooruitgang te meten.

Minder gebruik van hulpbronnen, meer distributie

Stoknes is duidelijk geïnspireerd door Thomas Piketty, die zijn meesterwerk ‘Capital in the Twenty-first Century’ rond één formule bouwde. Stoknes heeft twee soorten: rp > g en sp > g. Rp staat voor resource productiviteit, sp voor sociale productiviteit, terwijl g staat voor BNP.

Wil groei groen en gezond zijn, dan moet dat gebeuren met minder verbruik van natuurlijke hulpbronnen. De productiviteit van resources moet dus meer groeien dan de totale waardecreatie. Dit kan wereldwijd, nationaal en op bedrijfsniveau worden gemeten. Het doel zou moeten zijn om het gebruik van hulpbronnen elk kwartaal met minstens 5 procent te vereenvoudigen, en de auteur gelooft dat dit zeker van pas komt. Alleen door verspilling te verminderen, bijvoorbeeld in de energie- of foodsector, valt er veel te winnen. Stoknes is zeker een optimist over technologie.

Tegelijkertijd erkent hij prijzenswaardig dat gezonde groei een rechtvaardiger verdeling vereist dan nu het geval is. Een groter deel van de groei moet dus herverdeeld worden, ook volgens vaste criteria binnen wat Stoknes sociale productiviteit noemt. Een passende maatregel kan zijn dat 10 procent van de rijkste mensen in een samenleving niet meer dan 40 procent van de armsten verzamelt. De Scandinavische landen, de beste in hun klasse, zijn daar, terwijl andere nog een lange weg te gaan hebben. Het systeem kan ook worden aangepast voor gebruik in een bedrijf, in welk geval sommige van de te veel betaalde bazen zwak zijn.

Meer dan logo’s

Stoknes heeft een aantal voorbeelden en suggesties die de theorie verdiepen, maar het zal lang duren om hier te komen. Men kan natuurlijk bezwaren hebben tegen dit type meetsysteem. Maar we hebben het allemaal vandaag. Of het nu zo is dat het BNP of andere huidige economische meetmethoden de belasting van milieu en klimaat, noch op de sociale cohesie van de samenleving adequaat in kaart brengen, het is belangrijk om alternatieven te bespreken. De voorstellen van Stoknes zijn misschien niet altijd goed en zullen ongetwijfeld op tegenstand stuiten. Ik denk vaak dat hij de politieke kant van de kwestie heel licht opvat, en de kant van de macht. Al met al is de opname van Stoknes echter een van de meest realistische en realistische die ik van dit type heb gezien.

De auteur gebruikt waarschijnlijk veel woorden voordat hij naar de zaak komt, en op sommige plaatsen kan hij eenvoudiger taal gebruiken. Niet iedereen is even vertrouwd met economische of ecologische termen. Maar Stoknes is tegenwoordig een man naar wie in vele kringen met belangstelling wordt geluisterd, en heeft met “Green Growth” een goede basis gelegd voor het debat over hoe milieuactivisme niet alleen in dromen en slogans verandert, maar ook in een te winnen strijd in nood.